Keçmişə baxanda onlarla müharibəni xatırlamaq narahatlıq doğurur. Fikirləşirik, o müharibələrin nə qədər qurbanı olub… İnsanlıq tarixən böyük güclərin savaşlarından ciddi şəkildə təsirlənib. Günümüzdə də insanlığı sarsıdan müharibələr davam edir… Bunlardan biri isə 2023-cü ildən bəri hələ də bitməyən İsrail–Fələstin müharibəsidir. Qəzzada baş verənlərə dünyanın hər yerində etirazlar davam edir. Tək Qəzzada deyil, həm də ekranda da bu müharibə gedir. Dəhşətli fotolar, üzücü xəbərlər insanlığı susmamağa vadar edir. Kameralar da susmur. Hər bir müharibədə olduğu kimi, bu müharibədə də bir çox filmlər həqiqətləri əks etdirmək üçün çəkilir. İki il ərzində hadisələri ekranlaşdıran və qlobal uğurlar əldə edən filmlər var. Bu məqalədə onlara nəzər yetirəcəyik — Elə başlayaq ən çox uğur qazanan filmdən:
“No Other Land” (2024)
Film fələstinli gənc jurnalist və aktivist Basel Adranın və israilli jurnalist Yuval Abrahamın ortaq işi kimi xüsusilə diqqət çəkir. Onlar illərdir İsrail ordusunun Masafer Yatta bölgəsində apardığı məcburi köçürmələri sənədləşdiriblər. “No Other Land” bu iki gəncin dostluğu üzərindən həm müharibənin, həm də vicdanın sərhədlərini araşdıran sənədli filmdir.
2024-cü ilin Berlin Film Festivalında “Best Documentary” və “Audience Award” mükafatlarını qazandı. Bundan sonra isə 2025-ci ilin mart ayında keçirilən Oskar mükafatlarında “Ən yaxşı sənədli film” kateqoriyasında qalib oldu.
“From Ground Zero” (2024)
Film Qəzzada “yerdən baxış” bucağını təqdim edir və xarici medianın görə bilmədiyi reallıqları çatdırır. Hər bir kadr real müharibə görüntülərindən ibarətdir – evlərin yandığı, xəstəxanaların çökdüyü, uşaqların həyatını itirdiyi səhnələr sənədli filmin əsasını təşkil edir. “From Ground Zero” 2024-cü ilin sonlarında Sheffield DocFest və IDFA (Amsterdam) kimi beynəlxalq festivallarda nümayiş olunub. Tənqidçilər filmi “dünyanın susduğu anda kameranın danışdığı film” adlandırıblar.
“The Voice of Hind Rajab” (2025)
Müharibənin davam etdiyi dövrdə çəkilən ən sarsıdıcı film demək olar. Bu film, 6 yaşlı Hind Racabın Qəzzada bombardman zamanı ailəsinin avtomobilində saatlarla tək qalıb, kömək üçün zəng etdiyi, lakin həyatını itirdiyi faciəyə həsr olunub. Film təkcə Hindin hekayəsini deyil, həm də o hadisə zamanı dünyanın necə susduğunu göstərir. Rejissor real səs yazılarını və Hindin səsini filmə daxil edib – bu da təsiri dəfələrlə artırır. “The Voice of Hind Rajab” 2025-ci ilin əvvəlində Sundance Film Festivalında nümayiş olunub və tənqidçilər tərəfindən “dövrün ən sarsıdıcı sənədli işi” kimi qiymətləndirilib.
“Once Upon a Time in Gaza” (2025)
Film iki gəncin — fotoqraf və musiqiçi olan cütlüyün — müharibədən öncəki arzularını və bombardmandan sonra itirdikləri hər şeyi əks etdirir. “Once Upon a Time in Gaza” realizmlə simvolizmi birləşdirir – kül içində böyüyən bir gül, sükut içində səslənən bir mahnı kimi vizual simvollarla Qəzzanın ruhunu göstərir.
Film 2025-ci ilin Kann Film Festivalında “Un Certain Regard” bölməsində nümayiş olunub və “gözəl, amma ağrılı” bir film kimi təsvir edilib.
“The Teacher” (2023)
Film Qəzzadakı bir müəllimin hekayəsini təsvir edir. O, şagirdlərinin gözü qarşısında zorakılıqlar, həbslər və itkilərlə üz-üzə qalır. Müəllim bir yandan təmkinli qalmağa, digər yandan ədalət hissi ilə hərəkət etməyə çalışır. Filmin premyerası 2023-cü ildə Toronto Film Festivalında baş tutub. Bundan əlavə, Palm Springs Film Festival 2024-də “Best Narrative Feature” nominasiyasında iştirak edib və BAFTA-nın “Breakthrough Director” siyahısına daxil edilib.
“Bye Bye Tiberias” (2023)
Bu filmdə Hiam Abbass illər əvvəl doğma kəndini tərk edib Fransaya köçüb. Onun qızı Lina Soualem illər sonra anasının keçmişinə qayıdır və bu səyahət həm ailə tarixini, həm də itirilmiş vətəni canlandırır. Film 2023-cü ildə Toronto Film Festivalı – “Documentary Spotlight” kateqoriyasında, 2024 César Awards – “Best Documentary” nominasiyasında və IDFA Amsterdam – “Audience Choice Award” namizədliyində yer alıb.
Bəs siz bu filmlərdən hansını izləmisiniz?
Fikirlərinizi sosial şəbəkələrdə bizimlə və digər izləyicilərlə bölüşməyi unutmayın.